Budgeting is one of the most powerful tools for achieving financial freedom, yet many people avoid it because they believe it’s restrictive or complicated. The truth? A well-crafted personal budget gives you control over your money and helps you prioritize what truly matters.
If you’re new to budgeting or you’ve tried and failed before this guide will show you how to create a simple, realistic, and sustainable budget that works for your life.
Ngân sách là gì?
MỘT ngân sách là một kế hoạch chi tiêu và tiết kiệm tiền của bạn trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một tháng. Kế hoạch này theo dõi thu nhập, chi tiêu, khoản tiết kiệm và mục tiêu tài chính của bạn. Thay vì bị giới hạn, ngân sách mang lại cho bạn sự rõ ràng và tự tin để đưa ra các quyết định tài chính thông minh.
Bước 1: Biết lý do của bạn
Trước khi đi sâu vào các con số, hãy tự hỏi tại sao bạn muốn lập ngân sách. Động lực sẽ dẫn dắt quyết định của bạn và giúp bạn tiếp tục khi gặp khó khăn.
Động cơ chung
- Trả hết nợ
- Tiết kiệm cho một ngôi nhà hoặc kỳ nghỉ
- Hãy ngừng sống dựa vào tiền lương
- Xây dựng một quỹ khẩn cấp
- Giảm căng thẳng tài chính
Knowing your “why” adds purpose to your budget.
Bước 2: Tính thu nhập ròng của bạn
Ngân sách của bạn bắt đầu bằng việc biết được số tiền bạn kiếm được mỗi tháng.
Những gì cần bao gồm
- Tiền lương thực nhận từ công việc của bạn (sau thuế)
- Thu nhập từ công việc phụ hoặc làm nghề tự do
- Trợ cấp của chính phủ hoặc trợ cấp nuôi con
- Thu nhập cho thuê
- Bất kỳ dòng tiền ổn định nào khác
Tránh lập ngân sách với tổng thu nhập chỉ sử dụng những gì thực sự có giá trị trong tài khoản ngân hàng của bạn.
Bước 3: Liệt kê và phân loại chi phí của bạn
Theo dõi từng đồng tiền đi về đâu. Hãy trung thực và kỹ lưỡng.
Các loại chi phí chung
Chi phí cố định (số tiền giống nhau mỗi tháng):
- Thuê hoặc thế chấp
- Thanh toán xe hơi
- Bảo hiểm
- Đăng ký
Chi phí biến đổi (có thể thay đổi hàng tháng):
- Hàng tạp hóa
- Khí
- Ăn tối ngoài trời
- Sự giải trí
Chi phí không thường xuyên hoặc không định kỳ (ít thường xuyên hơn):
- Bảo dưỡng xe hơi
- Quà tặng hoặc ngày lễ
- Chi phí y tế
- Du lịch
Sử dụng sao kê ngân hàng và thẻ tín dụng trong 2–3 tháng gần nhất để có được thông tin chính xác.
Bước 4: Chọn phương pháp lập ngân sách
Mỗi phương pháp có hiệu quả với mỗi người. Hãy thử một vài phương pháp và chọn phương pháp phù hợp nhất.
Quy tắc 50/30/20
- Nhu cầu 50%
- 30% Muốn
- 20% Tiết kiệm và Trả nợ
Đây là cách tiếp cận cân bằng và thân thiện với người mới bắt đầu.
Ngân sách dựa trên số không
Mỗi đô la đều được gán một vai trò, và thu nhập trừ đi chi phí bằng 0. Lý tưởng cho những ai muốn kiểm soát tối đa.
Hệ thống phong bì hoặc tiền mặt
Dùng tiền mặt cho các mục chi tiêu như mua sắm thực phẩm hoặc giải trí. Khi phong bì đã rỗng, bạn sẽ không phải chi tiêu nữa.
Bước 5: Đặt giới hạn chi tiêu cho từng danh mục
Dựa trên thu nhập và chi phí trước đây, hãy đặt ra những giới hạn thực tế. Chìa khóa không phải là sự hoàn hảo mà là sự cải thiện.
Mẹo chuyên nghiệp
Bắt đầu với những thứ thiết yếu (tiền thuê nhà, thực phẩm, tiện ích), sau đó phân bổ cho việc trả nợ, tiết kiệm và cuối cùng là chi tiêu tùy ý.
Bước 6: Theo dõi chi tiêu của bạn
Lập ngân sách là bước khởi đầu. Tuân thủ ngân sách chính là điều kỳ diệu sẽ xảy ra.
Công cụ theo dõi
- Các ứng dụng như Mint, YNAB hoặc EveryDollar
- Một bảng tính hoặc nhật ký giấy
- Ứng dụng ngân hàng và thẻ tín dụng có tóm tắt chi tiêu
Kiểm tra hàng tuần để điều chỉnh và duy trì đúng tiến độ.
Bước 7: Điều chỉnh hàng tháng
Không có hai tháng nào giống hệt nhau. Hãy điều chỉnh ngân sách hàng tháng của bạn để tính đến:
- Ngày lễ hoặc sự kiện đặc biệt
- Thay đổi tiền lương hoặc tăng trưởng việc làm thêm
- Hóa đơn bất ngờ
Tính linh hoạt giúp ngân sách của bạn bền vững lâu dài.
Bước 8: Bao gồm Tiết kiệm như là Không thể thương lượng
Nhiều người coi tiền tiết kiệm là "bất cứ thứ gì còn lại". Thay vào đó, trả tiền cho chính mình trước.
Ý tưởng tiết kiệm
- Quỹ khẩn cấp
- Quỹ nghỉ mát
- Nghỉ hưu
- Xe mới hoặc tiền đặt cọc mua nhà
Cài đặt chuyển tiền tự động vào tài khoản tiết kiệm vào ngày trả lương. Ngay cả số tiền nhỏ cũng quan trọng.
Bước 9: Cắt giảm phần ít gây tổn thương nhất
Nếu chi phí của bạn vượt quá thu nhập, hãy tìm cách cắt giảm chi tiêu.
Các đường cắt dễ thực hiện
- Hủy các đăng ký chưa sử dụng
- Nấu nhiều bữa ăn hơn ở nhà
- Giảm mua hàng theo cảm tính
- Chọn các tùy chọn giải trí miễn phí
Tránh cắt giảm những thứ cần thiết hoặc hy sinh quá mức.
Bước 10: Duy trì sự nhất quán, không hoàn hảo
Lập ngân sách là một thói quen, không phải là giải pháp nhất thời. Bạn sẽ mắc sai lầm. Bạn sẽ chi tiêu quá tay. Không sao cả.
Giữ đúng tiến độ bằng cách:
- Xem lại ngân sách của bạn hàng tuần
- Ăn mừng những chiến thắng nhỏ (ví dụ, đạt được mục tiêu tiết kiệm)
- Nhắc nhở bản thân về “lý do” tài chính của bạn
Sự nhất quán luôn đánh bại sự hoàn hảo.
Suy nghĩ cuối cùng: Ngân sách là sự tự do, không phải là sự hạn chế
Trái ngược với niềm tin phổ biến, lập ngân sách không phải là để giới hạn cuộc sống của bạn mà là để thiết kế cuộc sống của bạn một cách có chủ đích. Với một ngân sách rõ ràng, bạn có thể mua được những thứ quan trọng với mình mà vẫn tránh được căng thẳng về tài chính.
Cho dù mục tiêu của bạn là thoát khỏi nợ nần, đi du lịch nhiều hơn, hay chỉ đơn giản là ngủ ngon hơn mỗi đêm khi biết các hóa đơn đã được thanh toán, một ngân sách sẽ giúp bạn đạt được điều đó. Hãy dành thời gian lập một kế hoạch phù hợp với cuộc sống của bạn và kiên trì thực hiện. Sau này, bạn sẽ cảm ơn chính mình.